De spier van de ziel – over moeders, dochters en de verborgen spanning in je lijf

Er is een spier in je lichaam waar je waarschijnlijk zelden over hoort, maar die grote invloed heeft op zowel je fysieke als emotionele welzijn: de psoas. Deze diepliggende spier speelt een centrale rol in onze houding, beweging, ademhaling én in onze innerlijke beleving van veiligheid en verbinding. In de yogatraditie wordt deze spier ook wel de “spier van de ziel” genoemd. Niet alleen vanwege haar functie in het lichaam, maar omdat ze nauw verbonden is met diepgewortelde emoties, spanningen en zelfs traumatische ervaringen.

Rond Moederdag 2025 willen we als team van ZON voor Jou niet alleen de eervolle en liefdevolle kant van het moederschap vieren, maar ook ruimte maken voor de minder zichtbare lagen: de verhalen en patronen die we meedragen, vaak zonder dat we het doorhebben. Want vóórdat we moeder zijn, zijn we eerst dochter – gevormd door de systemen waaruit we voortkomen. En die systemen zitten vaak niet alleen in ons hoofd of hart, maar ook letterlijk in ons lijf.

Een van de plekken waar dat zichtbaar – en voelbaar – wordt, is in de psoas.

Wat is de psoas-spier?

De psoas major is een diepe spier die aan beide zijden van je wervelkolom ligt. Ze ontspringt bij de onderste borstwervels (T12) en de lendenwervels, loopt door je bekken en hecht aan op je dijbeen. Samen met de iliacus vormt ze de zogenaamde iliopsoas, de belangrijkste heupbuiger van het lichaam. Elke keer dat je je knie optilt, rechtop staat, een trap oploopt of voorover buigt, gebruik je deze spier.

Maar de psoas doet méér dan je helpen bewegen. Ze is verbonden met je diafragma (ademhalingsspier) via bindweefsel en zenuwbanen, en speelt dus ook een rol in je ademhaling en stressregulatie. Bovendien ligt ze in de buurt van belangrijke zenuwen, zoals de nervus vagus, en ze is één van de eerste spieren die reageert op stress, gevaar of spanning.

In termen van de evolutie wordt de psoas beschouwd als een “primitieve spier” – een spier die al actief is bij embryo’s en essentieel is voor overleving. Dit verklaart waarom ze nauw verweven is met ons instinctieve vecht-, vlucht- of bevriesmechanisme.

De psoas en opgeslagen emoties

Omdat de psoas zo sterk reageert op stress, speelt ze een cruciale rol bij het vasthouden van onverwerkte emoties, angsten en trauma’s. Langdurige stress, onveiligheid of ingrijpende gebeurtenissen kunnen ervoor zorgen dat de psoas zich chronisch aanspant. En dit gebeurt meestal buiten ons bewustzijn.

Vrouwen die worstelen met onrust, slaapproblemen, pijn in de onderrug of liezen, spanning in het bekkengebied of een beklemmend gevoel in de buik, hebben vaak een gespannen psoas – zonder dat ze zich daar bewust van zijn.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat chronische stress en trauma de spierspanning beïnvloeden en dat ons lichaam informatie ‘onthoudt’. In haar boek The Body Keeps the Score beschrijft trauma-expert Bessel van der Kolk hoe trauma’s worden opgeslagen in het lichaam, en dat lichaamsgerichte benaderingen (zoals yoga, ademwerk en massage) essentieel zijn in het verwerkingsproces.

De symbolische betekenis bij vrouwen

Voor vrouwen heeft de psoas een extra diepe lading. Ze bevindt zich in het centrum van het vrouwelijke lichaam – tussen het bekken, de baarmoeder, de eierstokken en de onderrug. Het is dan ook geen toeval dat juist vrouwen vaak klachten ervaren in dit gebied.

De psoas wordt in spirituele tradities ook wel geassocieerd met het heiligbeen (sacrum) en het wieggebied: de plek van creatie, seksualiteit, geborgenheid én veiligheid. In dit gebied huizen onze diepste oergevoelens – over leven, geboorte, moeder zijn en geliefd zijn.

Vrouwen ervaren tijdens hun leven veel fysieke en emotionele veranderingen: zwangerschap, bevalling, overgang, verlies, relatieveranderingen. Al deze ervaringen kunnen spanning veroorzaken in het bekkengebied – en de psoas functioneert vaak als een soort emotionele opslagruimte.

De relatie met je moeder en kinderen

Wat wij bij ZON voor Jou regelmatig terugzien, is dat spanning in de psoas vaak verband houdt met de relatie tot je moeder – of tot het moederschap zelf. Het gaat hier niet alleen over fysieke belasting (zoals tijdens zwangerschap of bevalling), maar ook over diepere lagen van emotionele overdracht en intergenerationele patronen.

Misschien heb je (onbewust) zorgen over je kind. Of draag je overtuigingen mee van je eigen moeder. Of voel je je verantwoordelijk voor iedereen, ten koste van jezelf. Dat zijn systemen die in de psoas voelbaar worden – als verkleving, druk, spanning of een onverklaarbaar zwaar gevoel in je onderbuik.

Door te luisteren naar je psoas, kun je patronen herkennen die misschien niet van jou zijn. En die loslaten. Dat is geen snelle oplossing, maar wel een diep transformerend proces.

Wat kun je doen?

Bij ZON voor Jou werken we op verschillende manieren met deze spier:

• yin yoga: diepe houdingen die het bindweefsel en de psoas zachtjes openen

• hormoonyoga: balans voor het hele bekkengebied, gericht op ontspanning en regulatie

• inner flow yoga: ruimte maken voor intuïtie en innerlijke veiligheid

• massages: liefdevolle aanraking als brug tussen lichaam en gevoel

• bewuste ademhaling en ontspanningstechnieken

We merken dat veel vrouwen bij ons pas voor het eerst stilstaan bij hun bekkengebied. De verbinding opnieuw leren voelen – zonder oordeel, zonder moeten – opent vaak een deur naar een diepere laag van zelfzorg en zelfbegrip.

Als we voelen dat er meer nodig is, verwijzen we door naar gespecialiseerde professionals zoals bekkenfysiotherapeuten of therapeuten. Want soms is een integrale aanpak nodig om echt te kunnen ontspannen.